پنجشنبه, ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ / ۱۸:۱۹:۰۶
پایگاه خبری – تحلیلی پیک قلم به نقل از مشرق نیوز: داده‌هانشان می‌دهند که یک چهارم بیماری‌های شایع در غزه ناشی از آلودگی آب هستند و ساکنان و کشاورزان برای حفظ سلامت خود از مصرف آب لوله‌کشی یا چاه اجتناب می‌ورزند. پایگاه تحلیلی میدل‌ایست‌آی انگلیس در گزارشی نوشت: ایاد شلوف کشاورز است و تکه زمینی […]
داده‌هانشان می‌دهند که یک چهارم بیماری‌های شایع در غزه ناشی از آلودگی آب هستند و ساکنان و کشاورزان برای حفظ سلامت خود از مصرف آب لوله‌کشی یا چاه اجتناب می‌ورزند.
پایگاه تحلیلی میدل‌ایست‌آی انگلیس در گزارشی نوشت: ایاد شلوف کشاورز است و تکه زمینی در نزدیکی ساحل غزه دارد. او سال‌ها عادت داشت مخازن آب را از آب تازه پر کند تا مردم محله‌اش از آن استفاده کنند. او اما در حال حاضر به سختی قادر است آب مورد نیاز جهت آبیاری محصولاتش را خریداری کند.
با بدتر شدن معضل آب در غزه، کشاورزان به ویژه آنهایی که ساکن مناطق غربی نوار تحت محاصره هستند، با بحران آلودگی آب دست‌وپنجه نرم می‌کنند، چرا که زمین‌هایشان در مجاورت آب آلوده دریا قرار دارد.
آنها به جای استفاده از آب چاه برای آبیاری مزارع خود، مجبورند در ماه چند بار آب بخرند تا مبادا محصولاتشان صدمه ببیند.
کودکان فلسطینی در حال نوشیدن آب از یک منبع آب عمومی در اردوگاه آوارگان النصیرات واقع در غزه، ۱۵ مارس ۲۰۱۹ (عکس از محمد الحجار/میدل‌ایست‌آی)
آب چاه ها غیرقابل استفاده شده است
شالوف که ۴۵ سال سن دارد و ساکن رفح واقع در جنوب نوار غزه است، در این باره به پایگاه خبری میدل‌ایست‌آی گفت: «اینجا در منطقه المواسی [در مجاورت دریا]، ما گرفتار درد و رنجی هستیم که فقط خدا می‌داند. آب شور و آلوده دریا به محصولات ما صدمه می‌زند و اکنون از شیوه‌های معمول آبیاری اجتناب می‌کنیم و در عوض برای آبیاری محصولات خود آب می‌خریم. من از قبل یک چاه آب دارم و اگر از آن برای آبیاری استفاده می‌کردم، در هزینه‌هایم بسیار صرفه‌جویی می‌شد، اما افزایش غلظت کلر و سطح شوری موجب شده تا این چاه بلااستفاده شود. نمی‌توانیم از آن حتی برای استحمام استفاده کنیم، چرا که نمک به پوستمان صدمه می‌زند.»
شالوف گفت که در گذشته تلاش کرده چند نوع محصول کشت کند، اما زیان سنگینی به‌واسطه آسیب ناشی از کیفیت پایین آب محتمل شده است.
محاصره طولانی مدت باعث آلودگی ۹۷ درصد منابع آبی غزه
بنابر گزارش نهاد پایش حقوق بشر اروپا ـ مدیترانه مستقر در ژنو، محاصره طولانی مدت از طرف اسرائیل باعث «وخامت جدی» کیفیت آب در غزه شده و به آلودگی ۹۷ درصد منابع آبی انجامیده است. به گفته این سازمان مردم‌نهاد، بحران حاد کمبود برق نیز بر وخامت اوضاع افزوده و فعالیت چاه‌های آب و تصفیه‌خانه‌های فاضلاب را مختل نموده است. این امر موجب شده تا حدود ۸۰ درصد فاضلاب تصفیه نشده غزه به دریا بریزد و ۲۰ درصد باقیمانده نیز به درون آب‌های زیرزمینی نفوذ کند.
سازمان مزبور افزوده که داده‌های اخیر نشان می‌دهند یک چهارم بیماری‌های شایع در غزه ناشی از آلودگی آب هستند و ۱۲ درصد مرگ‌ومیر کودکان و اطفال در اثر بیماری‌های روده‌ای مرتبط با آب آلوده اتفاق می‌افتد.
محمد شهاده رئیس برنامه‌ها و ارتباطات سازمان مردم‌نهاد مزبور اوایل ماه جاری در بیانیه‌ای شفاهی در چهل و هشتمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل در این باره اظهار داشت: «یک جمعیت غیرنظامی از تولد تا مرگ در زاغه‌ای مسموم حبس است و مسمومیت کودکان و عزیزان خود را در اثر آبی که می‌نوشند و احتمالاً خاکی که در آن کشت می‌کنند، برای همیشه به نظاره می‌نشیند، بدون آنکه هرگونه دورنمای تغییر قابل مشاهده باشد.»
در نتیجه آلودگی آب، کشاورزان و زمین‌داران در اکثر مناطق این سرزمین ساحلی محصور مجبورند در ازای هر مخزن ۱۰۰۰ لیتری آب برای آبیاری حدود دو شِکِل اسرائیل (تقریباً ۶۰/۰ دلار) پول بپردازند.
شالوف در این باره گفت: «ما مقدار خیلی زیادی آب برای محصولات استفاده می‌کنیم. مخزن ۱۰۰۰ لیتری که چیزی نیست. اگر مجبور باشیم برای هر مخزن دو شِکِل بپردازیم، کل فرآیند گاهی دیگر مقرون به صرفه نیست.»
ایاد شالوف می‌گوید برای پر کردن استخر آب ۸۰ متر مکعبی موجود در زمین خود که از آن برای آبیاری استفاده می‌شود، روزانه حدود ۱۰۰ شِکِل (۳۱ دلار) می‌پردازد (عکس از محمد الحجار/میدل‌ایست‌آی)
۱۰۰۰ دلار برای پر کردن استخر آب
شالوف هر ماهه حدود ۱۰۰۰ دلار برای پر کردن استخر آب واقع در زمین خود هزینه می‌کند. گاهی اوقات، هزینه بالای آب و کود در کنار کمبود سوخت و برق مورد استفاده جهت پمپاژ آب، زیان سنگینی به کشاورزان وارد می‌کند. وی گفت:
«امروز، تصمیم ما در خصوص انتخاب نوع محصول جهت کشت کاملاً به در دسترس بودن آب بستگی دارد. برای مثال، احتمالاً شاهد کشت خیار یا توت فرنگی در این مناطق نخواهید بود، چرا که برای کشت این نوع محصولات به مقادیر زیادی آب تازه نیاز است. بنابراین، به جایش فلفل دلمه و محصولات دیگری را کشت می‌کنیم که نیازمند آب چندانی نیستند. در منطقه‌ای که زمین شالوف در آن واقع شده است، زمین‌های کشاورزی وسیعی به خاطر کمبود آب به مناطق مسکونی تبدیل شده‌اند. بسیاری از کشاورزان برداشتشان این بود که کشت محصول دیگر صرفه ندارد، چرا که محصولات در نهایت در اثر آب آلوده یا کمبود آب تازه خسارت می‌بینند. به همین خاطر، آنها زمین‌هایشان را فروختند یا در آنجا خانه و آپارتمان ساختند.»
بحران آب غزه به اوج خود رسیده است
در ادامه این گزارش آمده است: از زمان آغاز محاصره غزه به دست اسرائیل، بحران آب مرتباً رو به وخامت گذاشته و این بحران در سال ۲۰۲۰ به اوج خود رسید. در سال ۲۰۲۰، صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف) تخمین زد که تنها ۱۰ درصد جمعیت در این سرزمین تحت محاصره به آب آشامیدنی تمیز و سالم دسترسی مستقیم دارد و حدود یک میلیون از ساکنان ــ حدود نیمی از کل جمعیت ــ آب ندارند و به آنها آبرسانی نمی‌شود. سطوح بالای شوری آب در چند منطقه از نوار غزه موجب شده تا صدها هزار خانوار مجبور به خرید آب برای آشامیدن و استحمام شوند.
یک مرد فلسطینی در حال بررسی شیر آب در منزل خود واقع در اردوگاه آوارگان النصیرات غزه، جایی که آب مرتباً قطع می‌شود، ۵ مارس ۲۰۱۹ (عکس از محمد الحجار/میدل‌ایست‌ای)
در حالی که میزان شوری آب دریا ۳۰۰۰۰ بخش در میلیون (پی‌پی‌ام) است، میزان شوری آب خانگی در برخی مناطق غزه تا یک سوم این رقم می‌رسد. بنابر گفته احمد صافی کارشناس فلسطینی حوزه آب و علوم زیست‌محیطی، این مقدار برابر با ۱۰ گرم نمک در هر لیتر آب است که یک رقم بسیار بالا محسوب می‌شود.
او در این باره گفت:
«بخش زیادی از منابع آبی در غزه، از جمله آب آشامیدنی، آلوده به نیترات و همچنین نمک و سطوح بالای کلر است و باعث بروز چندین بیماری در میان ساکنان می‌شود. در برخی مناطق، نمی‌توان از آب حتی برای استحمام استفاده کرد. علت اصلی بحران آب در غزه استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی به‌واسطه افزایش جمعیت است. افزایش جمعیت از بسیاری عوامل از جمله هجوم صدها هزار آواره در جریان رویداد موسوم به نکبت فلسطینی‌ها در سال ۱۹۴۸ ناشی شده است.»
افزایش بیماری‌ها به دلیل آلودگی آب
بیش از ۱/۲ میلیون نفر در سرزمین ساحلی و محصور غزه مجموعاً به مساحت ۳۰ کیلومتر مربع سکونت دارند و این باریکه محصور به یکی از پرتراکم‌ترین مناطق جمعیتی دنیا تبدیل شده است. حدود ۷۰ درصد جمعیت را آوارگانی تشکیل می‌دهند که در پی تشکیل اسرائیل مجبور شده‌اند خانه و کاشانه خود را در دیگر بخش‌های سرزمین‌های اشغال شده فلسطینی ترک کنند.
صافی در این باره افزود:
«تصفیه فاضلاب یک مشکل بغرنج دیگر است. سیستم‌های فاضلاب در طول سالیان سال متکی به گودال‌هایی بودند که فاضلاب را جمع می‌کردند. فاضلاب در نهایت به داخل آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌کرد و این آب‌ها را به نیترات آلوده می‌کرد. این سیستم تا به امروز همچنان در برخی از مناطق استفاده می‌شود.»
بنابرگفته دکتر عبدالله القیشاوی رئیس بخش دیالیز بیمارستان الشفا غزه، در نتیجه این امر، تعداد بیماران مبتلا به نارسایی کلیه هر ساله در نوار غزه ۱۳-۱۴ درصد افزایش پیدا کرده است.
او در این خصوص به پایگاه میدل‌ایست‌آی گفت:
«ما در حال حاضر ۱۰۰۰ بیمار داریم که هفته‌ای سه بار به بخش دیالیز مراجعه می‌کنند. حداقل ۲۰ درصد از این موارد از آلودگی آب ناشی می‌شود. اینجا در بخش دیالیز متوجه می‌شوید که اکثر بیماران از مناطق مجاور مرز می‌آیند، جایی که بحران آب همچنان در اوج است.»
القیشاوی گفت که اگرچه هیچگونه مطالعه تخصصی در غزه در خصوص رابطه میان افزایش موارد ابتلا به نارسایی کلیه و آلودگی آب انجام نگرفته است، اما دکترها برداشتشان این است که آب آلوده علت مشکلات کلیوی است.
او در این باره توضیح داد:
«نارسایی کلیه معمولاً از دیگر بیماری‌ها نظیر دیابت، فشار خون بالا، یا سنگ کلیه ناشی می‌شود. با این حال، تعداد زیادی از افرادی که در غزه مبتلا به نارسایی کلیه تشخیص داده شده‌اند، بیماری دیگری ندارند. این امر نشانه آن است که نارسایی کلیه به خاطر استفاده از آبی است که برای مصارف انسانی مناسب نیست.»
قطعی برق باعث افزایش مشکلات تأمین آب شده است
تأمین برق در غزه به شدت به اوضاع سیاسی وابسته است. در جریان تنش‌ها میان اسرائیل و گروه‌های مسلح فلسطینی، مقامات اسرائیل معمولاً ارسال سوخت را به حالت تعلیق درمی‌آورند و گذرگاه کرام شالوم در محل تلاقی غزه و اسرائیل را می‌بندند. این امر موجب توقف فعالیت تنها نیروگاه غزه می‌شود.
در بهترین حالت، ساکنان نوار غزه به صورت چرخشی در بازه‌های زمانی هشت ساعته از برق برخوردار می‌شوند ــ یعنی اینکه هشت ساعت برق دارند و در پی آن هشت ساعت برق قطع می‌شود.
طی این ساعات طولانی قطعی برق، زیرساخت‌های غزه به شدت از این امر متأثر می‌شوند و ژنراتورهایی که آب تمیز را از چاه‌ها به خانه‌ها پمپاژ می‌کنند، از حرکت می‌ایستند و آب بخش‌های بزرگی از مردم محلی قطع می‌شود.
یک کودک فلسطینی در حال هل دادن گاری حامل بطری‌های آب به سمت خانه‌شان در اردوگاه آوارگان النصیرات، ۱۵ مارس ۲۰۱۹ (محمد الحجار/میدل‌ایست‌آی)
اریج محمد مادر ۲۹ ساله ساکن غرب غزه به پایگاه میدل‌ایست‌آی گفت:
«برنامه روزانه ما به وصل بودن آب و برق بستگی دارد. اگر برق داشته باشیم، معنایش آن است که آب برای استحمام، پخت‌وپز، شستشوی ظروف، نظافت، و آشامیدن داریم. اگر چند ساعت برق نداشته باشیم، زندگی‌مان از کار می‌افتد.»
او افزود: «طی مدت زمانی که آب و برق قطع می‌شود، صرفاً گوشه‌ای می‌نشینیم و منتظر می‌مانیم تا آب و برق وصل شود. ما همه کارها و امور روزمره‌مان را متناسب با جدول قطعی آب و برق تنظیم می‌کنیم.»
آلودگی آب علت اصلی مرگ‌ومیر کودکان است
گزارش ارزیابی میدانی وضعیت بهداشت در فلسطین اشغالی که در سال ۲۰۱۶ توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر گردید، نشان داد که بیش از یک چهارم بیماری‌ها در نوار غزه به آلودگی آب مربوط می‌شود و آلودگی آب همچنین علت اصلی مرگ‌ومیر کودکان است.
اتحادیه اروپا و یونیسف در سال ۲۰۱۷ احداث یک کارخانه شیرین‌سازی آب دریا در غزه با هزینه ۱۰ میلیون یورو را تأمین مالی کردند تا دسترسی هزاران نفر از ساکنین به آب آشامیدنی را امکان‌پذیر سازند. اما با توجه به بحران برق موجود، این کارخانه نمی‌تواند با ظرفیت کامل فعالیت کند.
با این حال، به خاطر کمبود سوخت، تصفیه‌خانه‌های فاضلاب با ظرفیت کمتر از حد معمول فعالیت می‌کنند و اداره آب مجبور شده فاضلاب آلوده و تا حدودی تصفیه شده را به دریا بریزد.
اسرائیل زیرساخت‌های آبی و بهداشتی را هدف قرار می‌دهد
در جریان حملات متوالی ارتش اسرائیل به نوار غزه از سال ۲۰۰۸ به بعد، قوای اسرائیل زیرساخت‌های آبی و بهداشتی را بارها هدف قرار داده‌اند، از جمله مناطقی که چاه‌های آب و خطوط لوله در آنجا واقع شده‌اند و تأسیسات بهداشتی و ساختمان‌های شهرداری که کارشان تخلیه و تصفیه فاضلاب است.
در جدیدترین حمله در ماه مه، اسرائیل دست به یک عملیات نظامی ۱۱ روزه در نوار غزه زد و زیرساخت‌های غیرنظامی مهم را مستقیماً هدف قرار داد که این امر با خسارات بلند مدت همراه بود.
ارزیابی فوری خسارات و نیازها که در پی حمله توسط بانک جهانی انجام گرفت، نشان داد که نوار غزه ۳۸۰ میلیون دلار خسارات فیزیکی و ۱۹۰ میلیون دلار زیان اقتصادی متحمل شده و حق دسترسی ساکنان به آب سالم مستقیماً از این امر متأثر گردیده است.
کودکی در حال دوچرخه‌سواری در نزدیکی یک کارخانه شیرین‌سازی آب در اردوگاه آوارگان النصیرات که توسط اداره آب محلی اداره می‌شود، ۱۵ مارس ۲۰۱۹ (عکس از محمد الحجار/میدل‌ایست‌آی)
بیش از ۴۰۰ هزار نفر به آب دسترسی ندارند
ابوسامه عمرِ ۴۰ ساله از ساکنان مرکز شهر غزه به میدل‌ایست‌آی گفت:
«حدود دو سال پیش، کوچک‌ترین پسرم مبتلا به اسهال و دل‌درد شدید شد و مشخص گردید که علت آن مصرف آب لوله‌کشی بوده است. از آن روز به بعد، خرید آب از کامیون‌ها را شروع کردم. ما معمولاً استطاعت (خرید) میزان حداقلی آب آشامیدنی را در ماه داریم. قیمت آن از آب خانگی گران‌تر است، اما آب خانگی قابل آشامیدن نیست. نمی‌توانم بگذارم بچه‌هایم از آن آب بنوشند و مریض شوند.»
قبل از حمله ماه مه، میانگین مصرف سرانه آب در غزه حدود ۸۸ لیتر بود که در محدوده میزان توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت قرار داشت. طبق توصیه این سازمان، هر فرد روزانه به ۵۰ تا ۱۰۰ لیتر آب نیاز دارد تا مطمئن شود اساسی‌ترین نیازهایش برطرف می‌شوند و دغدغه‌های بهداشتی چندانی به وجود نمی‌آیند.
در پی حمله مزبور، آکسفام گزارش داد که ۴۰۰۰۰۰ نفر در غزه به خاطر ویرانی شدید زیرساخت‌ها به آب دسترسی ندارند.
میدل ایست در پایان نوشت: در حال حاضر، صدها هزار نفر از ساکنان غزه مجبورند آب مورد نیاز خود را از کارخانه‌های خصوصی شیرین‌سازی آب خریداری کنند.
