به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پیک قلم به نقل از تسنیم؛ شب گذشته در حاشیه پانزدهمین اجلاس سازمان همکاری اقتصادی (اکو)، قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران با حضور آیت‌الله رئیسی و الهام علی‌اف، رؤسای جمهور ایران و آذربایجان به امضا رسید.
بر اساس این قرارداد که یکشنبه‌شب پس از پایان دیدار دوجانبه آیت‌الله دکتر سید ابراهیم رئیسی و الهام علی‌اف، توسط وزرای نفت دو کشور به امضا رسید، قرار است سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد.
* پایدارسازی تأمین گاز ۵ استان شمالی کشور با یک توافق مهم
«جواد اوجی»، وزیر نفت در خصوص جزئیات این قرارداد گفت: حدود یک ماه است با طرف ترکمنستانی و آذربایجانی مذاکراتی برای تجارت گاز داشته‌ایم که در سفر رئیس جمهور به ترکمنستان این قرارداد امضا شد، در حالی که از سال ۹۵ واردات گاز از ترکمنستان به ایران قطع شده بود.
وی با بیان اینکه سهم ایران از تجارت گاز در منطقه کمتر از دو درصد است افزود: با این قرارداد ضریب بهره‌مندی استان‌های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی، گلستان و سمنان از گاز در فصول سرد سال افزایش می‌یابد، همچنین قرارداد سه‌جانبه گازی ایران، ترکمنستان و آذربایجان از اول زمستان عملیاتی می‌شود.
وزیر نفت همچنین در حاشیه پانزدهمین اجلاس سازمان همکاری اقتصادی (اکو) با اشاره به امضای قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان درباره این قرارداد گفت: طبق این قرارداد سه‌جانبه، ایران سالانه نزدیک به ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز را از ترکمنستان در منطقه سرخس دریافت می‌کند و از منطقه آستارا به آذربایجان تحویل می‌دهد.
* شکستن بن‌بست تجارت گازی با ترکمنستان بعد از ۵ سال
اوجی گفت: طی این قرارداد مناسبات انرژی خیلی خوبی با دو کشور ترکمنستان و آذربایجان برقرار شده است و گام مهمی رو به جلو برداشته شد.
وزیر نفت گفت: درباره تسویه بدهی گازی ایران به ترکمنستان، وزارت نفت راهکارهای خوبی را پیشنهاد داده است و پرداخت بدهی آغاز شده است و به‌زودی اولین قسط پرداخت بابت بدهی گاز انجام خواهد شد.
بنا بر این گزارش، پس از رشد صادرات نفت ایران علی‌رغم تشدید تحریم‌های آمریکا طی ماه‌های اخیر، این دومین نتیجه دیپلماسی فعال انرژی در دولت سیزدهم است که با شکستن بن‌بست همکاری‌های گازی ایران و ترکمنستان و آغاز تجارت گازی دو کشور بعد از ۵ سال رقم خورد.
* یک قرارداد عالی برد ـ برد در دولت گذشته به هم خورد
«محمدصادق ترابی‌فرد»، کارشناس انرژی و عضو مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم اظهار داشت: رابطه تجاری ایران و ترکمنستان تا قبل از اینکه به هم بخورد، کاملاً به‌نفع ما بود؛ به‌نحوی که گاز را از ترکمنستان می‌خریدیم و به ترکیه صادر می‌کردیم و بر بستر همین تجارت گازی، یک‌میلیارد دلار در سال صادرات به ترکمنستان داشتیم و قرارداد خوبی بین دو کشور منعقد شده بود که بر اساس آن ما از ترکمنستان گاز می‌خریدیم و به‌ازای آن، کالا و خدمات به این کشور صادر می‌کردیم.
وی اضافه کرد: در دولت گذشته این قرارداد کاملاً به هم خورد و کار به جایی رسید که طرف مقابل در دادگاه‌های بین‌المللی علیه ایران طرح شکایت کرد؛ در واقع نباید کار همسایه با همسایه به اینجا می‌کشید.
* توافق سه‌جانبه گازی بین آذربایجان، ایران و نخجوان
این کارشناس انرژی تصریح کرد: هنوز هم طرف ترکمن سر قضیه واردات گاز از ترکمنستان سخت‌گیری‌هایی دارد؛ مثلاً روی قیمت گاز، قیمت بالایی را به ایران اعلام کرده بودند که این مسئله مانعی بر آغاز دوباره تجارت گازی دو کشور شده بود که ایران با ابتکاری که به خرج داد و پیشنهادی که به دو کشور ترکمنستان و آذربایجان برای سوآپ گاز ارائه کرد، موفق شد این تجارت گازی را در بستر سوآپ عملیاتی کند.
وی ادامه داد: هفته گذشته نیز توافق سوآپ گاز آذربایجان به نخجوان از خاک ایران را داشتیم و این هفته نیز توافق سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از خاک ایران را داشتیم و نکته امیدوارکننده این است که بتوانیم در آینده قراردادهای بیشتری در زمینه سوآپ گازی به امضا برسانیم و ایران تبدیل به هاب گازی منطقه شود.
* دو پروژه مهم منطقه‌ای تحت تأثیر توافق سه‌جانبه گازی
عضو مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ابراز کرد: اجرای توافق سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان از خاک ایران، ایجاد خط لوله زیردریایی برای صادرات گاز ترکمنستان به آذربایجان را از توجیه اقتصادی خارج می‌کند؛ اگر ما بتوانیم در زمینه سوآپ گاز ترکمنستان به پاکستان نیز توافق کنیم، توجیه اقتصادی صادرات گاز از مسیر خط لوله تاپی و از خاک افغانستان تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و بدون شک این مسئله، هم برای ترکمنستان که به مسیرهای بیشتر برای دستیابی به مشتریان بیشتر در زمینه گاز نیاز دارد و هم برای ایران که باید به فکر توسعه تجارت گازی در منطقه باشد، مفید خواهد بود.
* صادرات نفت ماهانه رو به افزایش/ دسترسی دولت به درآمدهای ارزی بیشتر شد
پیش از این هم اعلام شده بود که دولت سیزدهم فارغ از اینکه مذاکرات سیاسی چه مسیری را طی می‌کند، اقدامات مهمی را در راستای افزایش صادرات نفت در پیش گرفته است که نتیجه‌بخش بوده و دسترسی دولت هم به منابع ارزی طی دو سه ماه اخیر بیشتر شده است.
خبرهای دریافتی از دولت حاکی است، ضمن مدیریت بخشی از مصارف و هزینه‌های دولت، اقدامات مهم و جدیدی برای افزایش صادرات نفت و فرآورده بدون توجه به فرایند مذاکرات سیاسی انجام شده است که موجب افزایش ماهانه صادرات نفت ایران طی سه ماه گذشته شده است، همچنین دسترسی ایران به منابع ارزی هم افزایش داشته است که در نهایت منجر به این شد که دولت بدون استقراض، بودجه خود را تأمین کند.
نکته مهم اینکه دولت سیزدهم به‌خلاف رویه دولت قبل که هشت سال اداره امور کشور را به مذاکرات سیاسی با چند کشور اروپایی منوط و مشروط کرده بود، در حال حل برخی مشکلات اساسی در حوزه اقتصاد بدون وابسته کردن آنها به مسائل سیاسی و خارجی است که نمونه بارز آن در قضیه افزایش واردات واکسن رخ داد و در حالی که دولت قبل واردات واکسن را به پذیرش FATF منوط کرده بود، این دولت بدون پذیرش این مسئله مشکل واردات واکسن را حل کرد.
