رزمایش ایمنی و امنیت دریایی خزر موسوم به کاسارکس ۲۰۲۴ ؛ تلاشی واحد برای ثبات و امنیت دریای خزر

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پیک قلم به نقل از نور نیوز؛ تمرین تبادل اطلاعات و گسترش شبکه فرماندهی و کنترل مشترک در دریا و همچنین تمرین نجات کشتی سانحه دیده از مهم‌ترین عملیات‌های پیش‌بینی شده در این رزمایش عنوان شده است.

 وزارت دفاع روسیه جزئیاتی از ماموریت‌ مشترک نیروی دریایی ایران و ناوتیپ خزر روسیه در رزمایش امداد و نجات دریایی در دریای خزر را اعلام کرده است.  طبق بیانیه این وزارتخانه ، گروه کارکنان ناو یدک‌کش امدادی «SB-۴۵» ناوتیپ خزر در یک رزمایش دریایی مشترک با نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران شرکت کرد.
این رزمایش امداد و نجات و امنیت دریایی در حالی برگزار شد که  برگزاری آن از چند منظر قابل توجه است.

نخست آنکه برگزاری این رزمایش را می توان بعد دیگری از راهبرد همسایه محور جمهوری اسلامی ایران با محوریت تعاملات تهران -مسکو دانست. ایران و روسیه به عنوان دو همسایه تاریخی با نقشی تاثیرگذار در معادلات منطقه با دیدگاهی به نسبت مشترک در مقابله با مداخلات بیگانگان در سالهای اخیر روابط همه جانبه‌ای را در پیش گرفته‌اند که در استانه رسیدن به توافق راهبردی بلند مدت هستند. توسعه اقتصادی همه جانبه از جمله در مناسبات ریلی رشت آستارا، تعاملات در قابل بریکس و شانگهای و اوراسیا، هماهنگی در تحولات بین المللی و نیز مقابله واحد در برابر تحریم‌ها با تعاملات امنیت محور ابعاد این همگرایی را تشکیل می‌دهد. با توجه به ظرفیت‌های دریایی دو کشور تحقق امنیت و رفع مشکلات در اقتصاد دریایی می‌تواند توسعه این مناسبات را به همراه داشته باشد که رزمایش امداد و نجات و امنیت دریایی در این چارچوب قابل ارزیابی است.

دوم آنکه این رزمایش بعد دیگری از ظرفیت‌های ایران درتامین امنیت منطقه و جهان را نشان می‌دهد. نیروهای مسلح ایران با تکیه بر توان داخلی توانسته‌اند نه تنها به توان دفاعی بومی با ابزارها و تجهیزات روز جهان دست یابند، که در حوزه امنیت و نجات نیز تجربیات و کارکردهای عملی بسیاری داشته اند. در حوزه دریایی ، ایران نقشی مهمی در مقابله با دزدان دریایی و تامین امنیت برای کشتی‌های حادثه دیده داشته است . رزمایش دریای خزر نیز نمایشی از این تجربیات  است که با  منطقه به اشتراک گذاشته می‌شود و قطعا دستاوردها و کارکردهای بسیاری برای تمامی همسایگان خزر به همراه خواهد داشت.

قدر مسلم برقراری ایمنی شناورها و تامین امنیت خطوط کشتیرانی در این منطقه، ضامن حفظ منافع اقتصادی در صحنه جهانی است که همکاری و همگرایی نیروهای دریایی کشورهای حاشیه دریای خزر را می‌طلبد. حوادث غیر مترقبه‌ای همچون آتش سوزی، گرفتار شدن در هوای بد دریایی، اختلالات فنی در مسیر یابی و… تهدیداتی ناگهانی هستند که صنعت دریانوردی را با چالش روبرو می‌کنند و آمادگی کشورها برای مقابله با این وضعیت امری ضروری می‌نماید. توجه به این مساله در دریای خزر به عنوان پل ارتباطی مهم میان همسایگان خواهد بود.

سوم آنکه غرب طرح‌هایی گسترده برای نظامی کردن دریای خزر را در پیش گرفته که امنیت منطقه را تهدید می کند؛ طرح‌هایی همچون دخالت در جنگ اوکراین و منطقه قفقاز، طراحی برای امضای توافقات نظامی با همسایگان خزر و.. از جمله این اقدامات است. امنیت از جمله در حوزه امداد و نجات ،بخشی از این بهانه‌جویی مداخله آمیز است که رزمایش اخیر می‌تواند در همگرایی همسایگان خزر در مقابل این مداخلات نقشی موثر ایفا کند.

نکته مهم آنکه مشابه آنچه در رزمایش خزر انجام شد، می‌تواند در خلیج فارس و دریای عمان میان ایران و سایر همسایگان نیز برگزار شود. ایران همواره بر امنیت منطقه محور و همسایه پایه تاکید داشته و ابتکار صلح هرمز هم در این چارچوب مطرح شده است. رویکرد همسایگان خلیج فارس به اجرایی سازی این ابتکار جمهوری اسلامی با توجه به ظرفیت‌های عظیم و بومی ایران، در کنار ارتقای اعتبار کشورهای منطقه در صحنه جهانی می‌تواند زمینه ساز تحقق خواست ملت‌ها مبنی بر اخراج بیگانگان از منطقه گردد.

به هر تقدیر می‌توان گفت که رزمایش امداد و نجات خزر در کنار آنکه بعد دیگری از توسعه روابط ایران و روسیه است می‌تواند گامی مهم در حفظ امنیت بومی دریای خزر توسط همسایگانش باشد. با پیوستن سایر همسایگان خزر به این طرح  زمینه همگرایی بیشتر در منطقه فراهم خواهد شد.
در عین حال این رزمایش می‌تواند الگویی نیز برای همسایگان خلیج فارس باشد که جمهوری اسلامی همواره بر آن تاکید داشته و حاضر است تا همه ظرفیت‌های خود را در جهت تحقق این مهم به کار گیرد چرا که ایران همواره امنیت همسایگان را امنیت خود می‌داند و در این راه از هیچ ابتکار عملی نیز فروگذار نبوده است.