چهارشنبه, ۱۹ آذر ۱۴۰۴ / ۰۵:۵۲:۰۰
سازمانهای ایرانی که وضعیت حقوق بشر را رصد میکنند، کارکنان خود را تعدیل کردهاند، گروههای جامعهی مدنی برنامههای خود را به حالت تعلیق درآوردهاند و رسانهها فعالیتهایشان را محدود کردهاند. تحلیلگران و فعالان ایرانی برآورد می کنند که این کاهش بودجه دهها گروه را که صدها نفر را به کار گرفته بودند، تحت تأثیر قرار […]
این در حالی است که ایران در شرایط حساسی قرار دارد و با بحران اقتصادی شدیدی دستوپنجه نرم میکند.
سازمانهایی که از حمایت آمریکا برخوردارند، عمدتاً در خارج از ایران مستقرند و تحت عنوان «ترویج دموکراسی» فعالیت میکنند. این سازمانها شامل رسانهها، برنامههای حمایت از جامعهی مدنی و نهادهای نظارتی هستند که اطلاعاتی دربارهی نقض حقوق بشر جمعآوری میکنند.
بیشتر حمایتهای مالی آمریکا از این گروهها از طریق صندوق «دموکراسی منطقهای خاور نزدیکِ» وزارت امور خارجه، که به اختصار NERD نامیده میشود، فراهم می آید. این صندوق پس از اعتراضات سال ۲۰۰۹ ایرانیان علیه دولتشان تأسیس شد. بر اساس گزارش «خدمات پژوهشی کنگره» دولت بایدن در سال ۲۰۲۴ مبلغ ۶۵ میلیون دلار برای NERD درخواست کرد که شامل حداقل ۱۶.۷۵ میلیون دلار برای آزادی اینترنت بود.
یک زن ایرانی که در گروهی برای گزارشدهی دربارهی نقض حقوق بشر در زندانهای ایران کار میکرد، می گوید که از قطع کمکهای مالی زمانی مطلع شد که او و سایر پژوهشگران به یک جلسهی ویدئویی دعوت شدند و مدیرشان به آنها اطلاع داد که موقعیتهای شغلیشان تا اطلاع ثانوی تعلیق شده است. او به زودی متوجه شد که بیشتر افرادی که در گروههای حقوق بشری ایرانی کار میکردند، نیز اخراج شدهاند. او که به دلیل ترس از اقدامات تلافیجویانه دولت ترامپ خواست نامش فاش نشود، گفت: «آمریکا همیشه گفته که طرفدار حقوق بشر است. ما همه نگران شدیم که شاید تمام کارهای ما هیچ معنایی نداشته باشد… احساس کردیم که به چیزی اعتماد کرده بودیم و ناگهان از بین رفت.»
چندین گروه ایرانی از اظهار نظر دربارهی این کاهش بودجه خودداری کردند، زیرا میترسند که صحبت کردن در این باره، اقدامات تلافیجویانه از سوی دولت ترامپ را موجب شود و شانس آنها را برای دریافت مجدد حمایت کاهش دهد.
آرشلان یاراحمدی، بنیانگذار سازمان حقوق بشر هنگاو، یکی از برجستهترین سازمانهای حقوق بشری ایرانی که با شبکهای از منابع در داخل کشور فعالیت میکند، می گوید: «بیشتر کار آنها جمعآوری آمار و دادهها از سایر سازمانهاست. آنها منابع مستقلی در داخل ایران ندارند.» او تأکید کرد که گروهش هیچ بودجهای از آمریکا دریافت نمیکند. یاراحمدی گفت برخی از گروههایی که از آمریکا بودجه دریافت میکنند، کارهای مهمی انجام میدهند، اما برخی دیگر فعالیت چندانی ندارند. او گفت: «برخی از این گروهها فقط یک صفحه اینستاگرام دارند. برای این گروهها، از دست دادن بودجهشان تأثیر قابلتوجهی نخواهد داشت.»
برنامههای دولت ترامپ برای پروژههای مرتبط با ایران همچنان نامشخص است. برخی تحلیلگران پیشبینی میکنند که این تغییرات در بودجه میتواند بر توزیع قدرت در میان اپوزیسیون متنوع و پراکندهی ایران تأثیر بگذارد. برای مثال، در سالهای اخیر، فعالان دموکراسی، نقش پررنگتری در میان مخالفان حکومت داشتند اما برخی تحلیلگران گمان میکنند که سلطنتطلبان ایران، که خواهان بازگشت حکومت شاهنشاهی هستند، ممکن است نفوذ خود را گسترش دهند.
مقامات ایرانی از اخبار مربوط به توقف کمکهای مالی آمریکا بهرهبرداری کردهاند. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، گفت که این بودجهها «مدرکی از سیاست مداخلهجویانهی آمریکا، بهویژه در دوران بایدن» است که «تلاش داشت ایران را تحت فشار قرار دهد و از طریق کمکهای مالی در امور داخلی آن دخالت کند.»
صنم وکیل، مدیر برنامهی خاورمیانه و شمال آفریقا در اندیشکدهی چتم هاوس لندن، می گوید که برخی از این کمکهای مالی شاید بهطور ناخواسته «پارانویا (بدبینی) ایران را تشدید کرده باشد.» او افزود: «مشکل این نوع کمکهای مالی در کشورهایی مانند ایران این است که در سطوح عالی بهعنوان یک مسئلهی امنیت ملی تلقی میشود، زیرا آمریکا عملاً در تلاش برای تغییر جمهوری اسلامی است.»
انتظار میرود که فشارها بر ایران در ماههای آینده افزایش یابد. دولت ترامپ متعهد شده که صادرات نفت ایران – یکی از منابع حیاتی تأمین مالی اقتصاد بحرانزدهی کشور – را متوقف کند. همچنین، گزارشهای اطلاعاتی اخیر آمریکا نشان میدهد که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در حال بررسی اقدام نظامی علیه برنامهی هستهای ایران است.
به گفتهی یکی از گروههای فعال در زمینهی آزادی اینترنت در ایران، برخی از پروژههایی که خدمات رایگان و باکیفیت شبکهی خصوصی مجازی (VPN) ارائه میدادند، با حمایت آمریکا موفق به دریافت مجوزهایی شدهاند. این مجوزها قرار بود تا تکمیل روند بررسیهای دولت ترامپ، تأمین مالی این پروژهها را موقتاً احیا کند، اما تنها به تعداد محدودی از سازمانها و پروژههای مشخص اعطا شد.
نویسنده: سوزانا جورج Susannah George
منبع: واشینگتن پست
انتهای پیام/.
