پایگاه خبری تحلیلی پیک قلم به نقل از دیپلماسی ایرانی گزارش می دهد: نظرسنجی‌های عمومی همواره پشتیبانی بی چون و چرا (۷۰ درصد یا بالاتر) را از آنچه مسکو عملیات نظامی ویژه خود در اوکراین می‌نامد، نشان می‌دهد. بر خلاف انتظارات، محبوبیت پوتین نیز افزایش یافته است، مشابه آنچه پس از پیوست کریمه در سال ۲۰۱۴ رخ داد.
با این حال، مطالعه دقیق نگرش های رایج روسیه نسبت به جنگ، تفاوت های ظریف مهمی را نشان می دهد که اغلب نادیده گرفته می شوند. اول و مهمتر از همه این واقعیت است که درگیری به جای همبستگی جامعه روسیه، اختلافات موجود را در زمینه موضوعات مختلف، از جمله حمایت از رژیم، تشدید کرده است. مطالعه دقیق‌تر داده‌های جامعه‌شناختی تصویر بسیار پیچیده‌تری از جامعه روسیه ارائه می‌دهد.
دگرگونی های قابل ملاحظه ای در روابط بین افراد در جامعه روسیه مشاهده می شود. با گذشت زمان، نظرات سویه های تندروانه تری به خود می گیرند. همه اینها به افزایش درگیری در جامعه روسیه اشاره دارد.
در ژوئن ۲۰۲۲ حدود ۴۷ درصد از روس ها بی چون و چرا از اقدامات ارتش روسیه حمایت کردند، در حالی که ۲۸ درصد دیگر گفتند که تا حد زیادی از این اقدامات پشتیبانی می کنند. دسته اول بالاترین سطح حمایت از پوتین و احساس غرور را نسبت به آنچه در اوکراین اتفاق می افتد، ابراز می کنند. پشتیبانی دسته دوم تا حدودی کمتر است.
شکل گسترده دیگری از حمایت از سوی افرادی بود که عمدتاً نسبت به وضعیت موجود بی تفاوت هستند اما از اقدامات دولت حمایت می کنند زیرا معتقدند دولت بهتر می داند. من ترجیح می‌دهم بی‌طرف بمانم، زیرا من یک سیاستمدار یا یک سرباز نیستم و نمی‌دانم واقعاً چه اتفاقی می‌افتد. من یک مستمری بگیر هستم. . . امیدوارم همه چیز به زودی تمام و صلح برقرار شود. چنین پاسخ دهندگانی آماده اند باور کنند که پوتین واقعاً هیچ گزینه دیگری جز راه اندازی یک “عملیات ویژه” برای جلوگیری از حمله به خود روسیه ندارد.
دو باور کلیدی پاسخ دهندگان را متقاعد می کند که رهبری و ارتش روسیه اقدامات درستی انجام می دهند: اول اینکه جمعیت روسی زبان در اوکراین فراروی تهدید بودند و دوم اینکه مسئولیت آنچه در حال رخ دادن است کاملاً بر عهده دشمنان روسیه است.
باور بیشتر روس ها بر این است که ایالات متحده و ناتو مسئول تشدید درگیری در دونباس هستند. حتی در اواسط فوریه ۲۰۲۲ حدود ۶۰ درصد از پاسخ دهندگان از این باور حمایت می کردند که این رقم نسبت به نوامبر ۲۰۲۱ نزدیک به ۱۰ درصد افزایش داشت.
تنها درصد بسیار کمی از پاسخ دهندگان آماده بودند تا طرف روسی را مقصر بدانند. بیشتر پاسخ دهندگان گروه های متمرکز، به ویژه در میان نسل های قدیمی تر، تردیدی نداشتند که غرب به رهبری ایالات متحده مدت هاست تلاش می کند روسیه را به زانو درآورد.
در حال حاضر، حدود ۲۰ درصد از روس ها می گویند که با اقدامات روسیه در اوکراین موافق نیستند، در حالی که این رقم در ماه مارس ۱۴ درصد بود. این پاسخ دهندگان به آنچه در حال وقوع است به عنوان “جنگ” و “تجاوز روسیه” اشاره می کنند. آنها به احتمال زیاد جوان، ساکن مسکو یا سایر شهرهای بزرگ هستند و اخبار خود را بیشتر از اینترنت دریافت می کنند. همین بخش از جامعه روسیه در سال ۲۰۲۰ علیه اصلاحات قانون اساسی رای داد، از مخالفان پوتین حمایت کرد و در تظاهرات ضد رژیم در اوایل سال ۲۰۲۱ شرکت کرد.
دلیل دیگری که اغلب با رویدادهای رخ داده در اوکراین مخالفت می شود، تأثیر منفی اجتماعی – اقتصادی در روسیه است. پاسخ دهندگان خاطرنشان کردند: مردم شغل خود را از دست می دهند، اقتصاد در حال فروپاشی است. قیمت ها در حال افزایش است.
در سال ۲۰۱۴، تنها ۱۱ تا ۱۲ درصد از مردم گفتند که از پوتین ناراضی هستند. علاوه بر این، در سال ۲۰۱۴، تظاهرات گسترده دولتی توسط دولت در حمایت از اقدامات خود در اوکراین برگزار شد. امروز با وجود محدودیت های دولت روسیه برای شرکت در اعتراضات به جنگ اوکراین ۱۶۰۰۰ نفر در ۲۰۰ شهر روسیه به دلیل شرکت در تظاهرات ضد جنگ بین آغاز تهاجم در ۲۴ فوریه تا اواسط ژوئیه بازداشت شدند.
تنها ۳ درصد از پاسخ دهندگان در سال ۲۰۱۴ به احساس نگرانی یا ترس اشاره کردند. با این حال، در مارس ۲۰۲۲، زمانی که احساس “غرور در روسیه” در میان پاسخ دهندگان، به ویژه در میان گروهی که حمایت بی قید و شرط از “عملیات ویژه” را نشان می داد، غالب شد، حدود یک سوم روس ها – از جمله بسیاری از حامیان جنگ روسیه – از اضطراب و ترس صحبت می کردند.
نگرش مردم نسبت به آنچه در اوکراین اتفاق می افتد بستگی به منابعی دارد که برای اخبار و اطلاعات به آنها اعتماد می کنند. این عامل وزن بیشتری نسبت به منطقه ای دارد که پاسخ دهنده در آن زندگی می کند یا حتی اینکه آیا آنها بستگانی در اوکراین دارند. نمونه‌های زیادی در گروه‌های کانونی پاسخ‌دهندگان وجود داشتند که به رغم داشتن اقوام یا آشنایان در آن سوی مرز، رویدادها را از دریچه طرفدار روسیه مشاهده می‌کردند.
در سال های اخیر، بینندگان و اعتماد به اخبار تلویزیون به طور پیوسته در حال کاهش بوده است. همچنین کاهشی همزمان (۷ تا ۸ درصد) در سطح اعتماد به منابع خبری اینترنتی وجود داشته که در سال‌های اخیر به طور پیوسته در حال رشد بوده است. پاسخ دهندگان گفتند که جنگ اطلاعاتی و ایدئولوژیک توسط غرب علیه روسیه به راه افتاده است. در این شرایط، گوش دادن به اطلاعات رسمی حیاتی است و تمام رسانه‌هایی که برای دشمن کار می‌کنند باید متوقف شوند. برای شمار قابل توجهی از روس ها، حقیقت در منابع روسیه یافت می شود، در حالی که نشریات آنلاین و رسانه های غربی اخبار جعلی را منتشر می کنند.
بنابراین، از زمان شروع درگیری، بیشتر روسها کمابیش باورهای دیرینه خود را حفظ کرده‌اند: بیشتر کسانی که ترجیح می‌دهند اخبار خود را از تلویزیون تحت کنترل دولتی روسیه دریافت کنند و در اواسط فوریه از رژیم حمایت کردند، همچنان از رژیم حمایت می‌کنند.
با گذشت زمان، توجه به جنگ در اوکراین شروع به کاهش می کند. در ماه مارس، ۶۴ درصد از پاسخ دهندگان گفتند که رویدادها را از نزدیک دنبال می کنند. در ماه ژوئن، این رقم به ۵۵ درصد کاهش یافته بود. هر چه زمان بیشتر بگذرد، مردم روسیه بیشتر از آنچه در حال رخ دادن است فاصله می گیرند. مردم به طور فزاینده ای متقاعد می شوند که جنگ برای شش ماه دیگر یا حتی بیشتر ادامه خواهد داشت.
چهل و شش درصد از افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی گفتند که نگران تحریم‌های غرب هستند که نسبت به پایان سال گذشته ۱۴ درصد افزایش داشته است. بیست و نُه درصد از روس ها گفتند که تحریم ها قبلاً مشکلات جدی برای خانواده های آنها ایجاد کرده که در مقایسه با آخرین نظرسنجی دو سال قبل از آن ۱۹ درصد افزایش یافته است. بیشترین نگرانی از تحریم ها از جانب روس هایی بود که از دولت خود انتقاد کردند و از عملیات ویژه حمایت نکردند. احتمال ابراز نگرانی آنها در مورد تحریم ها در مقایسه با حامیان رژیم روسیه تقریباً دو برابر بیشتر بود، و چهار برابر بیشتر احتمال داشت که بگویند قبلاً تأثیر تحریم ها را احساس کرده بودند.
گفت وگوهای گروه‌های متمرکز نشان داد که بسیاری از پاسخ‌دهندگان به طور فزاینده‌ای بر این باورند که تحریم‌ها توسعه بسیاری از بخش‌ها را هم در صنعت و هم در کشاورزی تقویت می‌کند. بیش از نیمی از پاسخ دهندگان بر این باور بودند و تنها یک چهارم معتقد بودند که تحریم ها بیشتر از اینکه فایده داشته باشد ضرر خواهد داشت.
در حال حاضر نشانه هایی از کاهش منابع دولتی برای حمایت از نیازهای اجتماعی جمعیتی که به طور فزاینده ای فقیر شده اند وجود دارد. در حالی که ویژگی‌های بازار کار روسیه هنوز به بیکاری انبوه منجر نشده است، نشانه‌های پرشماری وجود دارد که نشان می‌دهد تعداد فزاینده‌ای از کارگران توسط کارفرمایان خود به مرخصی می‌روند.
منطقی است که فرض کنیم این عوامل باید باعث دگرش در خلق و خوی عمومی شوند، اما در حال حاضر، تا آنجا که به بیشتر پاسخ دهندگان مربوط می شود، همچنان غرب است که مقصر است.
روسیه به آرامی در حال آماده شدن برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ است که توسط یک نظام اقتدارگرا برگزار خواهد شد. این آمادگی ها ممکن است در بردارنده محاکمه های نمایشی و جست وجو برای به اصطلاح خائنان ملی باشد. به این ترتیب، با طیف گسترده ای از ابزارهای اقتدارگرا و قوانین سرکوبگر، فشار بیشتری بر مخالفان وارد خواهد شد. چنین اقداماتی تقریباً به طور قطع مردم عادی را خشمگین و بخش هایی از نخبگان را از خود دور می کند.
نویسنده ها: دنیس وولکوو و آندرئی کولسنیکوو
