تنش آبی در مناطق مختلف جهان ؛ جمعیت در معرض خطر را بشناسید…؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پیک قلم به نقل از فرارو ؛ نتیجه تجزیه و تحلیلی به تازگی منتشر شده از سوی انستیتو منابع جهانی (WRI) نشان می دهد که تا سال ۲۰۵۰ میلادی یک میلیارد نفر دیگر در مناطق خشک و مناطقی با تنش آبی بالا زندگی خواهند کرد جایی که حداقل ۴۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر هر سال مصرف می شود. دو پنجم جمعیت جهان در مجموع ۳.۳ میلیارد نفر در حال حاضر در چنین مناطقی زندگی می کنند.

جمعیت در معرض خطر تنش آبی

انستیتو منابع جهانی از یک مدل هیدرولوژیکی جهانی برای تخمین این که چگونه منابع آب تجدیدپذیر مانند رودخانه ها و دریاچه ها که از طریق بارندگی دوباره پر می شوند و ممکن است تحت سناریوهای تغییر آب و هوا در آینده تغییر کنند، استفاده کرد. براساس تحلیل آن مرکز تحقیقاتی مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا دارای بالاترین سطح تنش آبی در جهان هستند. تغییرات آب و هوایی الگوهای بارش سنتی را تغییر می‌دهد مناطق را خشک‌ تر می‌ کند و منابع آب کمیاب آن‌ را کاهش می ‌دهد. انتظار می رود رشد جمعیت و استفاده صنعتی از آب باعث افزایش تقاضا شود.

نتیجه این پژوهش نشان می دهد پنج کشور از شش کشوری که بیشترین تنش آبی را دارند در خاورمیانه و شمال آفریقا واقع شده اند. جنوب آسیا پرتراکم ترین منطقه ای است که تنش آبی را تجربه می کند. با ادامه رشد جمعیت، تقاضای آب هم چنان افزایش خواهد یافت.

نیمی از مساحت اسپانیا برای کشاورزی استفاده می شود اما خشکسالی و دمای شدید منجر به کاهش محصولات کشاورزی آن کشور شده است. سطح مخازن در منطقه شمال شرقی کاتالونیا به قدری پایین است که برخی از شهرداری‌ ها برای کسب اطمینان از اینکه ساکنان برای زندگی روزانه آب کافی دارند آب را با خودرو حمل می کنند.

آریزونا، نیومکزیکو، کلرادو، نبراسکا، کالیفرنیا و آیداهو بیش از آن چه هر سال دریافت می ‌کنند آب مصرف می ‌کنند و ذخایر آب زیرزمینی را برای حمایت از کشاورزی و استفاده صنعتی کاهش می ‌دهند. “هیتر کولی” مدیر تحقیقات انستیتو پاسیفیک می گوید: “با تغییرات آب و هوایی چالش‌ های آب فقط مکرر و شدیدتر می‌ شوند. این باید به ما انگیزه دهد تا آماده سازی و اجرای پروژه ها را آغاز کنیم”.

در تجزیه و تحلیل صورت گرفته توسط انستیتو منابع جهانی آب های سطحی مورد ارزیابی قرار گرفته اند اما ذخایر آب زیرزمینی که در هنگام خشک شدن دریاچه ‌ها، رودخانه‌ ها و مخازن از آن بهره‌ برداری می‌شود، مورد بررسی قرار نگرفته اند. این بدان معناست که برآوردهای جدید ممکن است ریسک را دست کم گرفته باشند. بسیاری از مناطق روستایی از آب های زیرزمینی برای آب آشامیدنی استفاده می کنند و کشاورزان در سراسر جهان برای آبیاری به آن متکی هستند. با این وجود، آب های زیرزمینی اغلب بسیار کندتر از آب های سطحی دوباره پر و ذخیره می شوند.

ما نمی‌ دانیم چه زمانی آب ‌های زیرزمینی در معرض خطر تمام شدن قرار خواهند گرفت. کشورها ممکن است با بهره برداری از ذخایر زیرزمینی خود را با آب های سطحی کمیاب وفق دهند اما این بدان معنا نیست که آنان در آینده خواهند توانست خود را تطبیق دهند. تنها نیمی از ۱ درصد ذخیره آب جهان را آب شیرین به شکل مایع تشکیل می دهد و بقیه آب شور یا یخ زده در یخچال ها هستند. آب برای تولید کالاها، استخراج مواد معدنی و تولید انرژی استفاده می شود اما بیش ترین کاربرد آن در سطح جهانی برای تولید مواد غذایی است. کشاورزی هر ساله ۷۰ درصد مصرف آب را به خود اختصاص می دهد و عمیقا تحت تاثیر تغییرات بارندگی قرار می گیرد.

باران ممکن است برای مدتی نبارد سپس به یکباره ببارد به جای آن که در طول فصل بارشی یکنواخت داشته باشد. این امر تکیه کشاورزان به بارندگی برای آبیاری محصولات را دشوار می کند و نیاز به ذخیره آب و آبیاری را افزایش می دهد.

“متئو رُدِل” معاون مدیر علوم زمین در مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا می گوید: “صرفا نگاه کردن به میانگین داده ها کل داستان را بیان نمی کند. اگر آب به طور منظم و بدون افراط و تفریط جریان داشته باشد زندگی با آن بسیار مفیدتر و آسان تر است اما در اغلب مواقع این گونه نیست”.

مناطق مستعد خشکسالی اما ثروتمند به طور کلی قادر به مدیریت تنش آبی هستند. برای مثال، مجموعه ای پیچیده از توافق نامه ها بر استفاده از آب در حوضه رودخانه کلرادو حاکم است جایی که آب از طریق سدها و مخازن ذخیره و مدیریت می شود. حتی در زمان خشکسالی، ساکنان شهرهای بزرگ در جنوب غربی امریکا آب لوله کشی قابل اعتمادی دارند. اگر کمبود در آب های سطحی وجود داشته باشد مردم اغلب به آب های زیرزمینی روی می آورند که می تواند به سرعت تخلیه شود. در هند نزدیک به ۶۰ درصد از جمعیت از طریق کشاورزی امرار معاش می کنند. برای دهه های متمادی دولت با ارائه یارانه گازوئیل برای راه‌ اندازی پمپ‌ های آب و تراکتورها و خرید گندم و برنج با قیمت‌های مصنوعی بالاتر از قیمت واقعی از کشاورزان حمایت می ‌کرد. اکنون تقاضای آب برای آبیاری مزارع برنج و گندم به کاهش آب های زیرزمینی در منطقه شمالی پنجاب دامن می زند.

“چارلز ایسلند” مدیر ابتکار عمل در برنامه غذا، زمین و آب انستیتو منابع جهانی می گوید: “افراد بیش تری تقاضای آب بیش تری دارند اما هر فردی با ثروتمندتر شدن آب بیش تری را طلب می‌ کند. بنابراین، وقتی ثروتمندتر می شوید از یک رژیم غذایی غلات و سبزیجات محور به سوی رژیم غذایی بیش تر گوشت محور حرکت می کنید”.

بر اساس برخی برآوردها رشد و تغذیه یک گاو برای تولید ۴۳۵ گرم گوشت گاو به ۱۸۰۰ گالن آب نیاز دارد که تقریبا هشت برابر آب مورد نیاز و به کار رفته برای تولید سبزیجات و ۲۰ برابر آب استفاده شده برای تولید غلات از جمله گندم و ذرت است.

محصولات پرمصرف آب مانند نیشکر و پنبه نیز می توانند تقاضا را در جنوب صحرای آفریقا افزایش دهند جایی که انتظار می رود مصرف آب در ۲۰ سال آینده دو برابر شود. بسیاری از مناطق هنوز فاقد زیرساخت برای تحویل مطمئن آب به منظور آبیاری هستند. همان طور که این خطوط لوله ساخته می شوند کشاورزان بیش تری به آب دسترسی خواهند داشت که این امر باعث کاهش بیش تر منابع آب سطحی می شود. بر اساس گزارش انستیتو منابع جهانی مصرف ناکارآمد آب و مدیریت ناپایدار می تواند تولید ناخالص داخلی در منطقه را تا ۶ درصد کاهش دهد.

جایی که ما کشاورزی می کنیم نیز یک عامل مهم است. رودل می گوید: “در برخی موارد ما تصمیمات مضحکی در مورد محل کشت محصولات می‌ گیریم. یک شرکت سعودی در حال کشت یونجه در صحرای آریزونا است و از منابع آب زیرزمینی این منطقه استخراج می کند. آن یونجه سپس برای تغذیه گاو در عربستان سعودی به خارج از کشور حمل می شود جایی که کشاورزی در مقیاس صنعتی محصولات علوفه ای برای حفظ آب کشور ممنوع شده است”.

آب همچنین برای استخراج لیتیوم و سایر مواد معدنی مورد استفاده در باتری‌ های خودروهای الکتریکی و زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر ماده ای ضروری است. به گفته انستیتو منابع جهانی این مواد معدنی حیاتی اغلب در مکان‌های خشکی مانند شیلی یافت می‌شوند جایی که در حال حاضر تحت تنش آبی قرار دارد و پیش ‌بینی می ‌شود تا سال ۲۰۵۰ میلادی ۲۰ درصد آب بیش تری مصرف کند.

از آنجایی که کشاورزی بیشترین مصرف آب را در سطح جهان به خود اختصاص می دهند کارشناسان می گویند که آبیاری میکرو (بارانی و قطره ای) به جای آبیاری غرقابی راه حل مهمی است.

قیمت آب نیز باعث افزایش بهره وری می شود. ایسلند می ‌گوید برای فقیرترین مردم این مهم است که آب کافی برای نوشیدن و استفاده در خانه‌ های خود داشته باشند اما برای مصرف مقادیر فراتر از آن باید آب را به‌گونه ‌ای قیمت گذاری کنید که مطمئن شوید به اقتصادی ‌ترین روش ممکن مورد استفاده قرار می گیرد. شهرها می توانند زیرساخت هایی را برای جذب و استفاده مجدد از آب سیلابی، تعمیر نشتی در سیستم های آب شهری و تشویق بهره وری آب ایجاد کنند. در نوادا منطقه آبی دره لاس وگاس برنامه جایگزینی برای اعمال ممنوعیت بر چمن تزئینی و جریمه برای تولید فاضلاب را تعیین کرد که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۱ میلادی مصرف کل آب منطقه را ۲۶ میلیارد گالن در سال کاهش داد این در حالیست که آن منطقه با افزایش جمعیت به میزان ۷۵۰ هزار نفر در سال نیز مواجه بود. در سراسر ایالات متحده وسایل کارآمدتر مصرف سرانه آب خانگی را از سال ۱۹۸۰ کاهش داده است.

انتخاب های غذایی نیز می تواند تاثیر زیادی داشته باشد. پرورش دام برای گوشت و لبنیات به آب بیش تری نسبت به کشت سبزیجات و غلات نیاز دارد. بنابراین، کاهش مصرف گوشت و لبنیات می تواند به حفظ منابع آبی کمک کند. کاهش ضایعات مواد غذایی نیز می تواند به کاهش مصرف آب کمک کند. در ایالات متحده بیش از یک سوم مواد غذایی به محل دفن زباله ختم می شود. بزرگترین عامل ضایعات مواد غذایی دور ریختن مواد غذایی در خانه است.

کولی می گوید: “مردم باید اهمیت آب را بشناسند و درک کنند. در بسیاری از مکان ‌ها مردم می ‌توانند یک شیر آب را باز کنند و به آب دسترسی داشته باشند در نتیجه وجود همگی آب را امری بدیهی می دانند و خطر کمبود و فقدان آب را نادیده می گیرند. این ذهنیتی است که باید تغییر کند”.