تاثیر متغیرهای روان‌شناختی و عوامل جمعیت‌شناختی در بازگشت به زندان یا عدم بازگشت

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پیک قلم؛ به منظور تبیین نتایج طرح های پژوهشی انجام پذیرفته، توسط دستگاه های اجرایی استان و بهره مندی کارشناسان از یافته های جدید پژوهشی، روز چهارشنبه (۱۶ مهر) نشست پژوهش محور با عنوان «مقایسه ابعاد روانشناختی، مهارتی و جمعیت شناختی در زندانیان موفق جهت بازگشت به جامعه و نیز زندانیان با ارتکاب مجدد جرم» با حضور مجید حسینی نثار، رئیس گروه پژوهش و آینده نگری سازمان و کارشناسان پژوهشی دستگاه ها در سالن اجتماعات مرکز آموزش و پژوهش های توسعه و آینده نگری سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان برگزار شد.

حسینی نثار، رئیس گروه پژوهش و آینده نگری سازمان با بیان اینکه هدف از برگزاری چنین نشست هایی تبادل نظر در خصوص موضوع مورد تحقیق و استفاده از نتایج تحقیق است، گفت: مهم این است که نتایج تحقیق و پژوهش گره ای از همان دستگاه باز کند و از سوی دیگر تحقیقات انجام شده فراموش نشود و باعث برقراری ارتباط بین ذینفعان گردد.
***
در بخش دیگر این نشست نیز شاهپور سلطانخواه، رئیس اداره بهداشت اداره کل زندان های گیلان با بیان اینکه طرح این سوال که چرا برخی از زندانیان پس از آزادی دوباره مرتکب جرایمی شده و به زندان برمی گردند و برخی نه، موجب شد چنین تحقیقی انجام شود.
وی با بیان اینکه حدود ۶۰ درصد از افرادی که طی دو سال اخیر وارد زندان شدند با توجه به خوداظهاری، سابقه استفاده از مواد را داشته اند، گفت: ممکن است بسیاری از همین ۶۰ درصد حتی به جرم دیگری مثل نفقه وارد زندان شده باشند.
وی ادامه داد: متاسفانه تعریف دقیقی از بازگشت زندانی به زندان در کشور وجود ندارد در حالیکه این مفهوم باید تعریف عملیاتی دقیقی داشته باشد.
وی با بیان اینکه زندانیان دسته بندی می شوند تا نحوه حمایت از آن ها مشخص شود، افزود: به رغم اینکه سایر متغیرهایی که در ایجاد جرم نقش دارند در اختیار ما نیست اما پیش بینی ما این است که اگر بتوانیم حمایت اقتصادی، اجتماعی و مهارتی را بگونه ای برای این افراد فراهم کنیم تا حداقل رفتار مجرمانه ای که بخاطر نیازهای سطح اولیه رخ می دهد کاهش یابد، می توانیم امیدوار باشیم از رفتار مجرمانه در جامعه کاسته شود.
***
در ادامه سخنران این نشست پژوهشی فاطمه پورآقا رودبرده، عضو هیات علمی موسسه آموزش عالی راهبرد شمال، با تاکید بر اینکه بیشتر افرادی که در زندان هستند به لحاظ روانشناختی ویژگی های خاصی دارند به متغیرهایی از جمله تاب آوری، انگیزه پیشرفت، خود شفقتی، حمایت اجتماعی و نظایر آن، اشاره کرد و در خصوص جامعه آماری و نحوه انجام این تحقیق توضیحاتی ارایه داد.
چکیده ای از نتایج این طرح پژوهشی که توسط اداره کل زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی استان گیلان انجام شد در ادامه به نظرتان می رسد.
هدف تحقیق: هدف این پژوهش بررسی و شناسایی عوامل موثر بر بازگشت موفقیت‌آمیز زندانیان آزاد شده به جامعه و شناسایی موانع در گروهی است که مجددا مرتکب جرم شده و بازگشت به زندان داشتند.
روش تحقیق: روش این پژوهش علی مقایسه‌ای است. جامعه آماری آن شامل دو گروه از زندانیان موفق در بازگشت به جامعه و گروه ناموفق است که در ۱۰ سال اخیر (از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۴۰۳) در زندان مرکزی شهر رشت زندانی بودند. حجم نمونه ۱۵۹ نفر (۸۸ نفر با ارتکاب مجدد جرم و ۷۱ نفر با بازگشت موفق به جامعه) بود که به شیوه نمونه‌گیری در دسترس از سه گروه مجرمان (مالی- مواد- سرقت) انتخاب و با استفاده از پرسشنامه‌های ویژگی‌های شخصیتی نئو فرم کوتاه، تاب‌آوری کانر و دیویدسون، انگیزه پیشرفت هرمنس، حمایت اجتماعی ادراک‌شده، عزت‌نفس کوپر اسمیت، خود شفقت‌ورزی، مهارت‌های ارتباطی جهت ارزیابی اطلاعات روان‌شناختی و اطلاعات جمعیت‌شناختی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس داده‌ها جهت تجزیه و تحلیل وارد نرم‌افزار آماری SPSS-ver۲۲  شد و با استفاده از شیوه‌های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار و فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (تحلیل واریانس و تی مستقل) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد که از بین ویژگی‌های شخصیتی، تنها در دو بعد برون‌گرایی و وجدانی بودن، در نمره کل تاب‌آوری، حمایت اجتماعی ادراک‌شده، عزت‌نفس، شفقت به خود و روابط بین‌فردی بین دو گروه تفاوت معنی‌داری وجود دارد و مقایسه میانگین‌ها حاکی از بالاتر بودن میانگین این ابعاد در گروه با بازگشت موفق به جامعه بود. بررسی اطلاعات جمعیت‌شناختی نیز نشان داد که در سطح فراوانی برخورداری از مهارت کاری خاص، موانع موثر در ارتکاب مجدد جرم، سن، سطح تحصیلات، تعداد فرزند، در قید حیات بودن والدین و نوع جرم بین دو گروه تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در نتیجه می‌توان گفت که متغیرهای روان‌شناختی چون برخی از ویژگی‌های شخصیتی (برون‌گرایی- وجدانی)، میزان تاب‌آوری افراد در برابر مسائل پیش‌رو، برخورداری از حمایت اجتماعی ادراک‌شده مناسب، بالا بودن سطح عزت‌نفس افراد و میزان شفقت به خود می‌تواند منجر شود تا بعد از ارتکاب جرم به خود کمک کنند تا مشکل پیش‌آمده را حل و در مسیر درستی از زندگی قرار گیرند. هم‌چنین مشخص شد که عوامل جمعیت‌شناختی چون برخورداری از یک مهارت کاری خاص، سن، سطح تحصیلات در حد متوسطه، داشتن شغل و به‌دنبال آن مشکلات مالی کم‌تر و برخورداری از حمایت خانواده در بازگشت موفق به جامعه بعد از ارتکاب جرم از نقش مهم و حیاتی برخوردار است.

منبع: روابط عمومی سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان