هوش مصنوعی و آینده بانکداری ؛ بانک مرکزی چه فکرهایی در سر دارد؟

محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی به تازگی در یازدهمین همایش سالانه بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت با موضوع «زیست بوم بانکداری هوشمند؛ حکمرانی دیجیتال و نظارت فناورانه» به تشریح اقدامات بانک مرکزی در این حوزه و ترسیم مسیر و برنامه‌های آتی بانک مرکزی در حوزه بانکداری نوین پرداخت و به استفاده از هوش مصنوعی در تقویت نظارت بانک مرکزی و مبارزه با پولشویی (استقرار نظارت هوشمند) اشاره کرد.

هوش مصنوعی در بانک مرکزی

فرزین با تاکید بر بهره گیری از هوش مصنوعی گفت: مرکز هوش مصنوعی در بانک مرکزی ایجاد شده و برای توسعه نظارت هوشمند و ارتقای آن به دنبال استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی هستیم. در حوزه مالی و بانکی، هوش مصنوعی می‌تواند در مدیریت ریسک، نظارت بر تراکنش‌ها، پیش‌بینی نوسانات بازار، بهینه‌سازی سیاست‌های پولی و بهبود فرآیند‌های نظارتی موثر باشد. همچنین راه اندازی مرکز هوش مصنوعی در راستای شناسایی منابع داده‌ای و فرآیند‌های کسب‌وکاری موجود و بررسی کاربرد هوش مصنوعی در معاونت‌های بانک مرکزی به منظور بهبود فرآیند‌ها و سازوکار‌های فعلی تاثیرگذار است.

به گفته رئیس کل بانک مرکزی، تعیین استراتژی لازم برای بهره‌گیری از هوش مصنوعی به منظور نیل به اهداف بانک مرکزی در تمامی حوزه‌های کسب‌و‌کاری از قبیل اقتصادی، ارزی، ریالی، نظام پرداخت، نظارتی و … از اهداف مهم این پروژه است.

یکتا اشرفی؛ معاون توسعه مدیریت و منابع بانک مرکزی هم در این خصوص اظهار داشت: یکی از کارکرد‌های هوش مصنوعی در بانک‌های مرکزی، جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های با کیفیت است. هوش مصنوعی در شناسایی داده‌های پرت و خطا‌های فنی کمک می‌کند. تحلیل اقتصاد کلان و داده‌های مالی برای سیاستگذاری پولی یکی دیگر از کارکرد‌های هوش مصنوعی است. نظارت بر سیستم‌های پرداخت یکی دیگر از کارکرد‌های هوش مصنوعی برای بانک‌های مرکزی است. هوش مصنوعی نظارت و ثبات مالی را با کارآیی بهتری فراهم می‌کند. در بانک مرکزی با پتانسیل ویژه‌ای که قانون جدید در اختیار بانک مرکزی گذاشته و حوزه نظارت را تقویت کرده، می‌توانیم در حوزه نظارت به سمت استفاده از هوش مصنوعی و نظارت هوشمند حرکت کنیم.

بهبود کیفیت داده‌ها

یک موضوع مورد توجه در این حوزه، ارزیابی کیفیت داده ها است. سید امیرحسین شبیری؛ مدیرعامل شرکت شاپرک در این زمینه معتقد است: استفاده از هوش مصنوعی در پایش تراکنش‌ها یکی از موضوع مهمی است که البته کاستی هایی در بحث کیفیت داده‌ها نیز در این حوزه وجود دارد. ما ممکن است در برخی مواقع ندانیم اطلاعات پذیرندگان درست است یا خیر؛ برای مثال نمی‌دانیم پذیرنده‌ای که کسب و کار خود را به عنوان داروخانه ثبت کرده، آیا واقعا شاغل در داروخانه است. سعی داریم مشکل کیفیت داده‌ها را رفع کنیم، چون در این حوزه در برخی بخش‌ها اصلا داده‌ای وجود ندارد و باید سازوکاری در نظر بگیریم تا از داده‌های این بخش‌ها نیز بتوانیم استفاده کنیم. به هر حال فرآیندی را در نظر داریم که با همکاری اپراتور‌های تلفن همراه در مسیر اصلاح این بخش قرار بگیریم.

نوش‌آفرین مومن‌واقفی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی هم در همایش اخیر بانکداری نوین و نظام‌های پرداخت اظهار کرد: در بحث نظارت و بانکداری هوشمند که مبتنی بر داده هاست، تلاش شده از هوش مصنوعی به عنوان یک مولفه زیرساختی استفاده شود. به عنوان مثال سیستم اعتبارسنجی بانک‌ها هم اکنون در شبکه بانکی در حال استفاده است که در حال بهینه‌سازی الگوریتم‌های آن هستیم. همچنین جمع تراکنش افراد، سوابق چک برگشتی و هرگونه اطلاعاتی در شبکه بانکی که بتواند برای اعتبارسنجی از آن استفاده کرد در اعتبارسنجی در نظر گرفته می‌شود.

سید یاسر آیت؛ معاون ریسک و امنیت شرکت خدمات انفورماتیک نیز در این خصوص گفت: از زمانی که چت جی‌بی‌تی معرفی شده، رشد سایت‌های فیشینگ ۱۳۸ درصد بوده است. در واقع هوش مصنوعی موجب افزایش رخداد‌های امنیتی و سایبری هم شده که البته هوش مصنوعی می تواند ابزار‌هایی را نیز برای مقابله با رخداد‌های امنیتی در اختیار می‌گذارد. اگر به سمت ارتقای استفاده از هوش مصنوعی در مقابله با امنیت سایبری حرکت نکنیم با توسعه بیشتر آن به مشکلات بزرگی در حوزه امنیتی و سایبری مواجه خواهیم شد.

به نظر می‌رسد هوش مصنوعی دنیای جدیدی را پیش روی شبکه بانکی کشور گشوده است و با توجه به رویکرد مثبت و اقداماتی که متولیان این حوزه در پیش گرفته اند، می‌توانیم آینده روشنی را برای استفاده از این ابزار نوظهور در صنعت بانکداری و خدمات ارائه شده به مردم شاهد باشیم.